Er zijn verhalen te over. Laten we beginnen met de kerk zelf.
De eerste Sint-Gertrudiskerk van de klooster in Nijvel is een tandje groter dan de onze, maar dan, de katholieke kerk is van oudsher in het zuiden des lands ook veel invloedrijker dan hier.
Het is wel zo dat er sinds het jaar 1000 een stuk of 70 tot 80 kloosters gesticht zijn in Friesland. Daarmee had de katholieke kerk een behoorlijke invloedsfeer.
Baard viel onder het Dekenaat van Winsum dat weer verantwoording moest afleggen aan de abt van klooster Lidlum. Toen er een kerkje gebouwd werd, is besloten dat het gewijd zou worden aan Sint Gertrudis van Nijvel. [2]
De invloed van de katholieke kerk werd officieel beëindigd met de resolutie van de Gedeputeerde Staten van Friesland over de kerkhervorming. Vanaf 1580 werden kloosters ontmanteld, geestelijken uit hun ambt gezet en alle opbrengsten van verkopen gebruikt om de universiteit van Franeker op te richten om zo snel mogelijk gereformeerde dominees op te leiden. [3] De universiteit kwam tot stand in 1585.
De eerste dominee in Baard werd in 1583 dan ook niet geleverd door Franeker Universiteit, maar kwam uit Vlaanderen en heette Casparus Petri Stokman.
De kerk kon niet meer Sint Gertrudis heten – veel te katholiek. Maar wanneer de naam overging van Sint Gertrudis naar Gertrudis is voorlopig niet te achterhalen.
Van gereformeerd verschoof de gezindheid naar Neder Duitsch Gereformeerd door naar Nederlands Hervormd. Dat is het nog steeds.
Wilt u meer weten over de geschiedenis van de kerk?
Een goede bron is Baard – een blik door de eeuwen heen, maar een bezoek aan de kerk tijdens de Tsjerkepaad-dagen (www.tsjerkepaad.nl ) brengt u in gesprek met Leendert, een dorpsgenoot, die prachtige verhalen kan vertellen over de Gertrudiskerk.
[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Klooster-Lidlum
[2] Baard – een blik door de eeuwen heen. Samengesteld door Jan Bijlsma, 2007.
[3] Kloosters in Friesland. Titus Brandsma. Uitgeverij Discovery Books, Leeuwarden, 2018.
